50/40/10 – jubileusze amerykańskich luteran | 50 lat ordynacji kobiet

Jesteśmy Kościołem, jesteśmy powołani – to oficjalne motto obchodów, które skoncentrowały się przede wszystkim na służbie kobiet w Kościele. W 2019 roku odbyło się Zgromadzenie Ogólne Kościoła, podczas którego przemawiały żyjące jeszcze pionierki ordynacji kobiet, w tym pierwsza luterańska biskupka w USA i jednocześnie druga na świecie (pierwsza była bp Maria Jepsen w Hamburgu), bp April Larson.

Dziś kobiety stanowią 35% episkopatu ELCA – kobieta kieruje również synodem (diecezją) Oregon, która jest partnerską diecezją Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.

Elisabeth – pierwsza ordynowana luteranka w USA

Ordynację pierwszej kobiety upamiętnił film dokumentalny z lat 70. Zrealizowany przez amerykańską telewizję CBS – wypowiadają się w nim ówcześni zwierzchnicy różnych Kościołów luterańskich, a także ks. Elisabeth Platz, pierwsza Amerykanka ordynowana na duchowną Kościoła luterańskiego.

Wówczas było to wielkie wydarzenie w mocno rozdrobnionym, amerykańskim luteranizmie. Gdy w 1970 ks. Elisabeth Platz złożyła przysięgę ordynacyjną, ELCA jeszcze nie istniał, a głównymi Kościołami luterańskimi w USA był Amerykański Kościół Luterański oraz Luterański Kościół w Ameryce, które wraz z inną wspólnotą, która oddzieliła się od Luterańskiego Kościoła Synodu Missouri, powołała w 1988 roku Ewangelicko-Luterański Kościół Ameryki (ELCA). Według przeprowadzonych wówczas badań 75% wiernych LCA i 66% członków ALC opowiadała się wówczas za ordynacją kobiet.

Today is the 50th anniversary of the ordination of Elizabeth Platz, the first woman of European descent to be ordained in a Lutheran church body in North America! pic.twitter.com/33T3Xu5CT3

— ELCA Lutherans (@ELCA) November 22, 2020

Podczas zgromadzenia ELCA w 2019 roku szczególnym wydarzeniem było nabożeństwo synodalne, które przy dźwiękach muzyki gospel rozpoczęło się od procesjonalnego wejścia kilkuset kobiet-księży, które prowadziła bp Elisabeth Eaton, pierwsza kobieta, która stanęła na czele Kościoła luterańskiego w USA, a którą Zgromadzenie Generalne wybrało w 2019 roku na drugą kadencję.

– Nie wszystko na początku było łatwe. Niektóre parafie nie chciały przyjąć ordynowanych kobiet, nie wiedziały, jak poradzić sobie z urlopami macierzyńskimi lub jak postępować z małżeństwami duchownych, a stroje liturgiczne nie były dopasowane do kobiet, jednak Bóg wzywał, a Kościół wraz z kilkoma odważnymi kobietami odpowiedział – powiedziała w okolicznościowym przemówieniu bp Elisabeth Eaton.

Obchody 50-lecia ordynacji kobiet odbywały się na wielu płaszczyznach – stworzono okolicznościową podstronę internetową, na której dostępne są materiały do studium biblijnego, porządki liturgiczne dla nabożeństw jubileuszowych, a także obszerne opracowania, dokumentujące drogę amerykańskich luteranek do urzędu posługiwania Słowem Bożym i Sakramentami.

Ponadto przygotowano szereg materiałów multimedialnych, w których pierwsze ordynowane kobiety, a także te, które rozpoczęły służbę niedawno, opowiadają o swoich doświadczeniach – nie zawsze pozytywnych. Obecnie, spośród ok 16 tys. duchownych ELCA ponad 4,5 tys. stanowią kobiety. W uwarunkowaniach kulturowych USA, gdzie sprawy rasowe mają wciąż ogromne znaczenie społeczne i polityczne, ELCA odnotowuje również, że liczba kobiet-duchownych z mniejszości etnicznych (latynoskich, afroamerykańskich czy azjatyckich) jest wciąż niewielka choć powoli rośnie.

W kontekście jubileuszu 10-lecia zmiany przepisów, dopuszczających do ordynacji osoby homoseksualne i transpłciowe, także te żyjące w związkach małżeńskich lub partnerskich, ELCA prowadził w ostatnich latach proces pojednania. Część parafii, które nie zgodziły się na zmiany, opuściły struktury ELCA i przyłączyła się do alternatywnych Kościołów luterańskich, jednak w tym samym czasie powstały nowe parafie, a kilkaset zborów przyłączyło się do Kościoła, szczególnie te, które w latach minionych zostały z ELCA dyscyplinarnie usunięte.

Ordynacja kobiet w Polsce

W kwietniu 2016 roku Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce nie przyjął zmian w prawie dopuszczającej kobiety do posługi prezbitera. Wprawdzie większość synodałów (38:26, 4 wstrzymujące) była za zmianą to jednak zabrakło kilku głosów (8), aby zmienić prawo kościelne (wymagane jest 2/3 głosów).

Rok później Synod przywrócił diakonom, wśród których większość stanowią kobiety, prawo do prowadzenia nabożeństw z Sakramentem Ołtarza i sprawowania Spowiedzi Świętej. Od czasu głosowania w 2016 r. w Kościele trwała dyskusja o ordynacji kobiet na różnych płaszczyznach – parafialnej, diecezjalnej, ogólnokościelnej, ale także w mediach społecznościowych czy szeroko rozumianym Internecie.

Podczas ostatniego livechatu, a także w sprawozdaniu dla Synodu Biskup Kościoła konieczność powrotu do dyskusji i nowego procesu decyzyjnego w temacie ordynacji kobiet, a konkretnie kwestii posługi kobiet jako prezbiterek.