20 lat Kościoła Ewangelickiego Berlina-Brandenburgii i Śląskich Górnych Łużyc
Kościół Ewangelicki Berlina-Brandenburgii i Śląskich Górnych Łużyc powstał 1 stycznia 2004 roku z połączenia Kościoła Ewangelickiego Berlina-Brandenburgii oraz Kościoła Ewangelickiego Śląskich Górnych Łużyc.
Połączenie obydwu Kościołów nie obyło się bez kontrowersji, gdyż obawiano się, że niewielki, jak na warunki niemieckie, bo liczący niespełna 70 tys. wiernych Kościół Górnych Łużyc, zatraci swoją tożsamość historyczną i kulturową w znacznie większym Kościele Berlina-Brandenburgii. Ten drugi miał wówczas ok. miliona członków. Połączenie, które mniejszy Kościół niechętnie nazywa fuzją, była odpowiedzią na zmiany, jakie zachodziły w Niemczech od czasów tzw. ponownego zjednoczenia – przyspieszył proces sekularyzacji, a w związku z tym pojawiły się nowe wyzwania natury duszpasterskiej i finansowej. Początkowo był plan stworzenia jednego, dużego Kościoła ewangelickiego, obejmującego kilka dotychczasowych Kościołów krajowych, w tym Ewangelicko-Luterański Kościół Saksonii, ale ostatecznie stanęło na połączeniu dwóch.
Dziś EKBO liczy ok. 830 tys. członków i podobnie jak pozostałe Kościoły krajowe, wchodzące w skład Ewangelickiego Kościoła Niemiec (EKD), zmaga się z licznymi problemami na. Działa na terenie, który w większości nie jest już nawet deklaratywnie chrześcijański, choć w dawnych czasach był areną istotnych wydarzeń z historii Kościoła począwszy od XVI-wiecznej Reformacji aż do nieodległej współczesności.
EKBO jest Kościołem ewangelicko-unijnym i jest częścią zarówno Unii Kościołów Ewangelickich, skupiającej Kościoły ewangelicko-unijne (dawniej Unijny Kościół Ewangelicki), i ogólnokrajowej struktury EKD.
Fuzja oznaczała m.in. likwidację urzędu biskupa w Görlitz (pol. Zgorzelec), co w symboliczny sposób oznaczało nowy etap w dziejach śląskiego ewangelicyzmu. Po II wojnie światowej Kościół przyjął nazwę „Kościoła Ewangelickiego Śląska” z siedzibą w Görlitz, którą w latach 70. XX wieku zmieniono z przyczyn historyczno-politycznych na „Kościół Ewangelicki Zgorzeleckiego Okręgu Kościelnego”. W 1992 roku Kościół znów zmienił nazwę na Śląski Kościół Ewangelicki Śląskich Górnych Łużyc, którego samodzielna historia zakończyła się 20 lat temu.
Mówimy po ewangelicku
Ostatnim biskupem Kościoła był bp Klaus Wollenweber, który pielęgnował bardzo bliskie stosunki z Polską, a w szczególności z Diecezją Wrocławską Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Po zjednoczeniu Kościoła łużyckiego z dużym Kościołem Berlina-Brandenburgii stworzono trzy superintendentury generalne, w tym jedną w Görlitz (odpowiednik biskupa regionalnego w innych Kościołach krajowych w Niemczech).
Altbischof Wollenweber: Neubildung der #EKBO war keine Fusion. Lesenswerter Beitrag in der @Evangelische @Geywitz @TheresaRinecker https://t.co/0PLZf74D8r
— ekbo_de (@ekbo_de) May 1, 2024
Od 2017 roku funkcję tę w Görlitz pełni ks. dr Theresa Rinecker, pochodząca z Merseburga teolożka, która urodziła się w rzymskokatolickiej rodzinie i po studiach przyjęła ewangelicyzm. – Mówimy po niemiecku, górnołużycku, dolnołużycku i po polsku, ale przede wszystkim mówimy po ewangelicku – napisała w jubileuszowym tekście ks. Rinecker na łamach Evangelische Zeitung, wskazując na wielokulturowe uwarunkowanie Kościoła.
Biskupem krajowym EKBO jest bp Christoph Stäblein, rezydujący w Berlinie.
EKBO obejmuje szeroki obszar od Marchii Wkrzańskiej (Uckermark) aż po Górne Łużyce. Obszar jurysdykcji koncentruje się zasadniczo na kraju związkowym Berlina i Brandenburgii, jednak niektóre parafie znajdują się też na terenie ościennych landów.
Polskie akcenty podczas jubileuszu
Obchody jubileuszowe odbyły się podczas Synodu EKBO, który obradował od 19 do 20 kwietnia w Görlitz.
Gościem jubileuszowego Synodu był ks. Waldemar Pytel, biskup Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. W słowach pozdrowienia bp Pytel przypomniał kryzysowe momenty dziejowe na przełomie lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych, liczne niepokoje i obawy o przyszłość, pośród których wzrastała współpraca między Diecezją Wrocławską a dwoma wówczas Kościołami ewangelickimi Berlina-Brandenburgii i Śląskich Górnych Łużyc. Przypieczętowaniem kooperacji było podpisanie umowy o partnerstwie w świdnickim Kościele Pokoju.
W Goerlitz podczas Synodu Ewangelickiego Kościoła Berlina Brandenburgii Śląskich Górnych Łużyc bp Waldemar Pytel przekazał słowa pozdrowienia dziękując za wieloletnie, żywe partnerstwo czego wyrazem jest wspólna organizacja Spotkania Chrześcijan we Frankfurcie/O i Słubicach pic.twitter.com/upZXJxR5vW
— LuteranieWroclawska (@luteranie_wroc) April 22, 2024
Odnosząc się do zjednoczenia obydwu Kościołów bp Pytel stwierdził, że wszyscy możemy się czegoś od siebie nauczyć.
– Świat będzie się kręcić w swoim rytmie, będzie trząsł się ze strachu lub dzielił radności, ale najważniejsze są dla nas ziarna pomysłów, które wspólnie siejemy. To ziarna współpracy, pojednania, jedności, przyjaźni i miłości – mówił biskup Pytel.
Przykładem trwającej współpracy EKBO z Kościołami partnerskimi będą rozpoczynające się na początku czerwca 2024 roku we Frankfurcie nad Odra i w Słubicach ekumeniczne Spotkanie Chrześcijan, odbywające się pod hasłem „Nic nie może nas rozdzielić”.
W wydarzenie zaangażowany jest EKBO, ale także Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce.
>> Okolicznościowa broszura jubileuszowa w języku niemieckim