Małe kielichy liturgiczne w czasach koronawirusa

Na portalu evangelisch.de pojawił się instruktaż, jak zminimalizować ryzyko zarażenia, przypominając, że istnieje możliwość przyjmowania Komunii Świętej w osobnych kieliszkach stosowanych w liturgii komunijnej. Dla ewangelików Wieczerza Pańska pod dwiema postaciami to sprawa niezwykle ważna, stąd istotne jest przypomnienie obowiązujących zasad i przybliżenie tego, jak w Kościele ewangelicko-augsburskim w Polsce można przystępować do Sakramentu.

W Pragmatyce Służbowej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP w paragrafie 97 znajduje się następujący zapis:

Sakrament Ołtarza sprawowany i rozdzielany jest pod dwiema postaciami: Ciała i Krwi Pańskiej obecnych w chlebie i winie, przy czym stosuje się przaśny chleb w postaci opłatka komunijnego i wspólny kielich z winem gronowym. W przypadku zaistnienia konieczności innego sposobu podawania kielicha dopuszcza się: w szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwość posługiwania się pojedynczymi kielichami, do których w czasie rozdawania Sakramentu Ołtarza podawane jest konsekrowane wino z odrębnego kielicha o odpowiedniej konstrukcji.

Pragmatyka stanowi również, że „istnieje możliwość przyjmowania Komunii pod postacią chleba – opłatka zanurzonego w winie z użyciem Intinctorium„. W przepisach czytamy, że „możliwość tę dopuszcza się jedynie w wyjątkowych przypadkach uzasadnionymi przyczynami zdrowotnymi.” W praktyce jednak taki sposób przyjmowania Komunii preferowany jest przez dużą część wiernych.

Od kilkunastu lat w niektórych parafiach luterańskich wierni mogą przystępować do Komunii przy użyciu specjalnych kieliszków/kielichów liturgicznych. Tak dzieje się m.in. w parafiach w Krakowie, Łodzi czy Pabianicach. Konsekrowane wino nalewane jest ze specjalnych kielichów zakończonych dziubkiem do kieliszków trzymanych przez osoby przystępujące do Sakramentu. Kieliszki wykonane są albo ze stali nierdzewnej, materiałów szlachetnych, a także ze szkła lub gliny, czasami z odpowiednią symboliką chrześcijańską (krzyżem bądź rybą).

– Ta praktyka została wprowadzona 14 lat temu przy okazji wybuchu epidemii ptasiej grypy. Skontaktowali się z nami lekarze z naszej parafii, którzy zaproponowali, byśmy wprowadzili alternatywną możliwość przyjęcia Komunii św. Okazało się, że wiele osób miało podobne przemyślenia. Dzisiaj ok. 50% przystępujących do Sakramentu bierze kieliszki – tłumaczy w rozmowie z ewangelicy.pl ks. Michał Makula, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Mateusza w Łodzi (całą rozmowę może przeczytać TUTAJ).

– Małe kielichy liturgiczne pojawiły się w Polsce na początku lat 90. XX wieku, głównie poprzez kontakty z ewangelikami z Niemiec i Holandii. Sposób ten znalazł swoje usankcjonowanie prawne w Pragmatyce Służbowej, ale był też uszczegóławiany przez Synodalną Komisję ds. Liturgii. Po pojawieniu się praktyki przystępowania do Komunii za pomocą małych kielichów nasza Komisja wydała dokument wyjaśniający użycie nowych naczyń, pogłębiając zapisy Pragmatyki. Ogólnie to przypomnienie pojawiło się w 2009 roku po wystąpieniu zagrożenia grypowego. I wtedy zacytowaliśmy przepisy pragmatyki służbowej, które przewidywały już wtedy możliwość korzystania z małych kielichów – wyjaśnia ks. dr Adam Malina, prezes Synodu Kościoła i obecny przewodniczący Komisji.

Warto zaznaczyć, że celem podejmowania nowych inicjatyw liturgicznych nie było implementowanie nowinek liturgicznych dla nich samych, ale zwiększenie uczestnictwa wiernych w Sakramencie Ołtarza.

Jak przekonuje ks. Makula, wprowadzenie kielichów było również okazją do prowadzenia rozmów duszpasterskich, przypominających o luterańskim rozumieniu Sakramentu Ciała i Krwi Pańskiej. Jest to szczególnie ważne w Czasie Pasyjnym, w którym ewangelicy częściej niż zwykle przystępują do Sakramentu, a w tych parafiach, w których Sakrament nie jest sprawowany co tydzień, nabożeństwa komunijne odbywają się w każdą niedzielę pasyjną.

>> Luteranie: Komunia nie z jednego kielicha (depesza KAI z 2009 r.)